Empathie en compassie | Patty-Lou Leenheer
Het verschil tussen empathie & compassie
Mensen vragen mij regelmatig “Je ziet zoveel verdriet en leed, wat doet dat eigenlijk met jou”? Ik vind dat een mooie vraag. Het is ook de kern van (uitvaart)zorg. Waar laat je andermans verdriet binnen, hoe verplaats jij je in de ander en tot waar mag dat gaan om goed je werk te kunnen (blijven) doen?
Steevast antwoord ik dat mijn vak kwetsbaar, zinvol en prachtig is en soms komt het te dichtbij. Uitvaartzorg is een vak waarbij je voor mensen het verschil kunt maken in een lastige tijd. Daarin neem je jezelf mee. Jij als mens met al jouw historie en waarden. Maar leer vooral ook te herkennen tot waar je het verdriet van de ander jou laat raken. Het is zoeken naar de mooie balans. Het verschil tussen empathie en compassie. Tot voor kort had ik me nog niet eerder echt verdiept in het onderscheid tussen de twee. Maar eigenlijk is die er wel.
In het boek van Rutger Bregman ‘De meeste mensen deugen’, wordt dat heel mooi als volgt beschreven: “In tegenstelling tot empathie kost compassie geen energie… Compassie is meer beheerst, afstandelijker en constructiever. Het laat je niet delen in het lijden van de ander, maar helpt je wel diens leed te zien. En belangrijker nog: het helpt je om in actie te komen. Compassie geeft energie. Want zeg nu zelf: als een kind bang is voor het donker wil je als ouder niet in een hoekje van de kamer meehuilen (empathie). Nee, je wilt troosten en geruststellen (compassie).”
Empathie
Kortom, wanneer je empathisch bent, voel je wat een ander voelt. Je doorleeft het leed en deelt het verdriet wat iemand ervaart. De negatieve gevoelens die daarbij horen, kunnen echter ook zwaar worden. Zo zwaar dat het bijna niet vol te houden is.
Compassie
Wanneer je vanuit compassie de helpende hand toereikt, dan bekommer je je om andermans lijden, maar neemt geen emoties over. Dat maakt dat je beter in staat bent om een ander te helpen en in te voelen hoe je dat concreet moet doen.
Zelfzorg is (ook) duurzaam
We kunnen dus misschien wel duurzamer helpend zijn wanneer we ons inleven in iemands belevingswereld, terwijl je ook jezelf beschermt. We hebben het dan over zelfzorg. Maar het gaat ook over het blijven zoeken naar een goede balans tussen professioneel handelen en aangesloten blijven bij wat nodig is om voor anderen te kunnen zorgen.
Lukt mij dat altijd? Zeker niet. Bij iedere nabestaande die ik ontmoet zijn er één of meerdere momenten waar ik totaal empathisch ben en leed doorvoel. Ik vind dat niet erg, want voor mij betekent het dat ik als mens ook best kwetsbaar mag zijn. Maar dat ik me er bewust van ben en soms een stapje terugdoe, zijn waardevolle inzichten die ik heb opgedaan over de jaren heen.
Ik wens alle uitvaartprofessionals de juiste balans toe.